ของข้าพเจ้า ข้าพเจ้ามีจิตเลื่อมใส เมื่อบริจาค
ข้าวและน้ำ ได้ถวายทานอย่างไพบูลย์ โดยเคารพ.
เพราะบุญนั้น ข้าพเจ้าจึงมีวรรณะเช่นนี้
เพราะบุญนั้น ผลอันนี้จึงสำเร็จแก่ข้าพเจ้า และโภคะ
ทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ข้าพเจ้า. ฯ ล ฯ เพราะบุญ
นั้น ข้าพเจ้าจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ และรัศมี
ของข้าพเจ้าจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.
จบมณิถูณวิมาน

อรรถกถามณิถูณวิมาน

มณิถูณวิมาน มีคาถาว่า อุจฺจมิทํ มณิถูณํ วิมานํ เป็นต้น.
มณิถูณวิมานนั้นเกิดขึ้นอย่างไร ?
พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน กรุงสาวัตถี
สมัยนั้น ภิกษุผู้เถระเป็นจำนวนมากอยู่ในที่อยู่ในป่า ในทางที่พระเถระ
เหล่านั้นไปบิณฑบาตยังหมู่บ้านตำบลใกล้ ๆ อุบาสกคนหนึ่งปรับพื้นที่
ไม่เรียบให้เรียบเอาหนามออกไป ถางกอไม้พุ่มไม้ออก ผูกสะพานที่
เหมืองทั้งหลายในฤดูน้ำ ปลูกต้นไม้มีเงาร่มรื่นในที่ไม่มีต้นไม้ ลอกลำห้วย
และทำให้กว้างและลึก จัดทำท่าน้ำไว้พร้อม และให้ทานตามกำลังทรัพย์
รักษาศีล ต่อมา เขาทำกาลกิริยาตายไปบังเกิดในวิมานทอง 12 โยชน์
ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์.

ท่านพระมหาโมคคัลลานเถระ เข้าไปหาสอบถามเทพบุตรนั้นด้วย
คาถาหลายคาถาว่า
วิมานเสาแก้วมณีนี้สูง 12 โยชน์ โดยรอบ
มีห้องรโหฐาน 700 ล้วนเสาแก้วไพฑูรย์ ปูลาด
ด้วยเครื่องปูลาดที่งดงามโอฬาร ท่านนั่ง และดื่ม
กินในวิมานนั้น และพิณทิพย์ก็บรรเลงไพเราะ มี
กามคุณ 5 มีรสเป็นทิพย์ และอัปสรเทพนารีที่แต่ง
องค์ด้วยทองฟ้อนรำอยู่ เพราะบุญอะไร ท่านจึงมี
วรรณะเช่นนี้ เพราะบุญอะไร ผลอันนี้จึงสำเร็จแก่
ท่าน และโภคะทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ท่าน.
ดูก่อนเทพบุตร ผู้มีอานุภาพมาก อาตมาขอ
ถามท่าน ครั้งเกิดเป็นมนุษย์ ท่านได้ทำบุญอะไรไว้
เพราะบุญอะไร ท่านจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ และ
รัศมีของท่านจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.
เทพบุตรนั้นได้พยากรณ์แก่พระมหาโมคคัลลานเถระ ด้วยคาถา
หลายคาถาว่า
เทพบุตรนั้น ถูกพระโมคคัลลานะถามแล้ว
ดีใจ ครั้นถูกถามแล้วก็พยากรณ์ปัญหาของกรรมที่
มีผลอย่างนี้ว่า

ครั้งเกิดเป็นมนุษย์อยู่ในหมู่มนุษย์ ข้าพเจ้าได้
สร้างที่จงกรมไว้ในทางที่ไม่มีต้นไม้ และปลูกต้นไม้
ไว้ร่มรื่น อนึ่ง สมณะ ผู้มีศีล ได้เป็นที่รักของข้าพเจ้า
ข้าพเจ้ามีจิตเลื่อมใส เมื่อบริจาคข้าวและน้ำ ได้ถวาย
ทานอย่างไพบูลย์โดยเคารพ.
เพราะบุญนั้น ข้าพเจ้าจึงมีวรรณะเช่นนี้ เพราะ
บุญนั้น ผลอันนี้จึงสำเร็จแก่ข้าพเจ้า และโภคะ
ทุกอย่างที่น่ารักจึงเกิดแก่ข้าพเจ้า. ฯ ล ฯ เพราะบุญ
นั้น ข้าพเจ้าจึงมีอานุภาพรุ่งเรืองอย่างนี้ และรัศมี
ของข้าพเจ้าจึงสว่างไสวไปทุกทิศ.
บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า วิวเน ได้แก่ ในป่า. บทว่า
อารามรุกฺขานิ ความว่า ข้าพเจ้าได้ปลูกต้นไม้ทั้งหลายในที่นั้น ทำ
ต้นไม้ทั้งหลายให้เป็นที่ร่มรื่น หรือทำต้นไม้ทั้งหลายเนอารามให้ร่มรื่น
คำที่เหลือทั้งหมดมีนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล.
จบอรรถกถามณิถูณวิมาน

4. สุวรรณวิมาน

ว่าด้วยสุวรรณวิมาน

ถามเทพบุตรองค์หนึ่งว่า
[78] วิมานเหนือภูเขาทองของท่านมีรัศมี
สว่างไปทุกส่วน ปกคลุมด้วยข่ายทองผูกขึงข่ายกระ-
ดึงไว้ เสาวิมานทุกต้นแปดเหลี่ยม ทำไว้อย่างดี
ล้วนแล้วด้วยแก้วไพฑูรย์ ที่เหลี่ยมหนึ่ง ๆ สร้าง
ด้วยรัตนะ 7 ประการ มีพื้นอันน่ารื่นรมย์ใจ วิจิตร
ด้วยแก้วไพฑูรย์กับทอง แก้วผลึกกับเงิน แก้วลาย
( เพชรตาแมว ) กับมุกดา และแก้วมณีแดง ( กับทิม )
ที่วิมานนั้น ธุลีไม่ฟุ้ง หมู่จันทันมีสีเหลืองที่สร้างไว้
ก็รับช่อฟ้า สร้าง 4 บันไดไว้ 4 ทิศ สว่างไสวด้วย
ห้องรัตนะต่าง ๆ ดุจดวงอาทิตย์ ที่วิมานนั้นมีไพที
จัดไว้เป็นพิมพ์เดียวกัน ประหนึ่งเนรมิมิตไว้เป็น
สัดส่วน เมื่อส่องแสงจึงสว่างไปโดยรอบทั้ง 4 ทิศ.
ในวิมานอันประเสริฐนั้น ท่านเป็นเทพบุตร
ผู้มีรัศมีมาก รุ่งโรจน์ด้วยวรรณะดุจอาทิตย์ที่กำลัง
อุทัย นี้เป็นผลแห่งทาน หรือศีล หรืออัญชลีกรรม
ของท่าน ท่านถูกอาตมาถามแล้ว โปรดบอกผลกรรม
นั้นแก่อาตมาทีเถิด.